ARAÇ DEĞER KAYBI VE İKAME ARAÇ BEDELİ

    Ülkemizde artan trafik yoğunluğunun da etkisi ile hemen hemen her gün yüzlerce trafik kazası meydana gelmektedir. 2021 yılında 430 bin 204 trafik kazası yaşanırken bu kazaların büyük çoğunluğunu maddi hasarlı trafik kazaları oluşturmaktadır. 

 

    Maddi hasarlı trafik kazalarında tam kusurlu aracın sigorta şirketi kusursuz aracın tamiratını üstlenmektedir. Kazaya karışan araç tamir edilse dahi ikinci el piyasasındaki değerinde bir azalma olmaktadır. Uygulamada bu azalma, araç değer kaybı olarak tanımlanmaktadır. 

 

    Araç değer kaybı söz konusu olduğunda zarar gören araç sahibinin tazminat hakkı doğar. Araç sahibi tazminatı kusurlu olan taraftan yahut kusurlu tarafın sigorta şirketinden tanzim eder. Karayolları Trafik Kanunu'nun 97. maddesine göre sigorta şirketine başvuru bir dava şartıdır. Sigorta Şirketine başvurmadan açılan davalar, dava şartı yokluğundan reddedilmektedir. Bu hüküm uygulamada süreci hızlandırmaktan ziyade yavaşlamasına sebep olmaktadır. Çünkü; sigorta şirketleri genellikle sudan sebeplerle başvuruları reddetmektedir.

 

 

     Sigorta şirketlerine karşı açılacak davalarda Asliye Ticaret Mahkemeleri görevliyken araç maliki ve sürücüsüne karşı açılacak davalarda Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. İşin garibi Asliye Ticaret Mahkemeleri'nde arabuluculuk dava şartı bulunmaktadır. Yani sigorta şirketlerine karşı dava açmadan önce öncelikle sigorta şirketine başvuru yapılmalı daha sonra arabuluculuk yoluna başvurulmalıdır. 

 

 

    Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 16.maddesine göre haksız fiilden doğan davalarda haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Dolayısıyla araç değer kaybı davaları birden çok yerde açılabilmektedir. 

 

 

    Sigorta şirketine başvuru iki yıllık zamanaşımı süresinde içinde yapılmalıdır.

 

 

    Bazı mağdur araç malikleri dava açmak yerine alternatif bir yol aramaktadır. Bu durumda da devreye Sigorta Tahkim Komisyonu girmektedir. Sigorta Tahkim Komisyonu’da yargılama yapma yetkisine sahip olan bir alternatif uyuşmazlık çözüm makamıdır. Sigorta Tahkim Komisyonu'nda sadece karşı tarafın sigorta poliçesini düzenleyen sigorta şirketi aleyhine başvuru yapılabilir. Tahkime başvuru yapmak zamandan mutlak bir tasarruf sağlayacaktır. Çünkü en geç altı aylık bir süre zarfında başvuru sonuçlanacaktır. 

 

 

    Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre;  aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki fark değer kaybını oluşturur. Bu değer kaybının miktarı dosya kapsamında aldırılacak bilirkişi raporlarıyla ortaya çıkacaktır. 

 

 

    Aracı hasara uğrayan kişi tamirat süresi boyunca araçtan mahrum kalmakta ve gerekirse bir araç kiralamaktadır. Bu durumda mahrum kalınan aracın emsallerinin kira bedelince kendisine ikame araç bedeli ödenmektedir. İkame araç bedeli tazminatı ile kişi mahrum kalma bedelini kendisine bir araç tahsis edilmiş olsa dahi tazmin edebilmektedir. Trafik Sigortası Genel Şartları kapsamına alınmayan ikame araç bedeli yahut ticari kazanç kaybı bedeli tam kusurlu araç maliki ve sürücüsünden tahsil edilecektir. Yani ikame araç bedeli sigorta şirketinden talep edilememektedir. 

 

Av. Ahmet DEMİRKAN